Borek

Sołtys wsi Borek:

Henryk Raniewicz
Borek 43
tel. 501 786 989

Skład Rady Sołeckiej:
Andrzej Kupiec
Izabela Pacholak
Małgorzata Tkaczyk-Majcher

HISTORIA MIEJSCOWOŚCI:

Nazwa niemiecka Borkow.  Wieś ulokowana nad Wartą przy lokalnej drodze, 11 km na południowy wschód od Gorzowa. Ślady osadnictwa sięgają epoki brązu. Odkryto tu ciekawe cmentarzysko z IV-V okresu brązu, a także osadę z 600 – 1200 r. n.e. XII-wieczna osada posiadała już kształt okalający.

Od roku 1297 wieś należała do polskiego szlachcica Mikołaja Borko, następnie do Beniamina Namkanowa, który w 1335 r. odstąpił ją burmistrzowi Gorzowa Albertowi Buenschen. Odtąd wieś była przedmiotem wielowiekowych sporów miedzy Polską i Brandenburgią. W sfałszowanym dokumencie z 1251 r. mającym uzasadnić post factum stan posiadania Brandenburgii wspomniane jest: „fluvius Wartha terminos tene ad villam Borck silam trans fluvium”, przy czym rzekę w tym miejscu margrabiowie uznawali za granicę.

Na posiedzeniu komisji granicznej w dniach 28-29.10.1422 r. w Międzychodzie świadkowie zeznali, iż Borek z dawien dawna należał do Korony. Z powodu niepłacenia dziesięciny m.in. z Borka, biskup poznański obłożył Gorzów klątwą w 1406 r. Starosta międzyrzecki jeszcze w XVI wieku wysuwał pretensje do tej wsi.

Dokumentem z 9.01.1566 r. margrabia Joachim II nałożył na tutejszych rybaków obowiązek sprzedawania wszystkich ryb na targu w Gorzowie. Nakaz ten obowiązywał jeszcze w 1720 r. W 1602 r. we wsi mieszkało 17 gospodarzy oraz 20 drobnorolnych. W 1784 r. nadal było tu 17 gospodarzy oraz 17 drobnorolnych i 6 chałupników.

W końcu XVIII wieku istniała tu szkoła. We wsi było 12 piśmiennych i 21 analfabetów. Według lustracji dóbr królewskich i duchownych z 1790 r. przy omawianiu łąk trzebiszewskich wspomniano, że „przy granicy pruskiej pod wieś Borek blisko przylegają”. Księgi ewangelickiej parafii w Deszcznie rejestrowały w latach 1812-17 kilkadziesiąt polskich nazwisk w Borku. Kościół barokowy zbudowano w pierwszej połowie XVIII wieku Renesansowy dzwon z 1596r. świadczy o wcześniejszej budowli.

Do 1945 r. wieś nazywała się Borkow, zachowując pierwotną polską nazwę. Tuż po wojnie Borek był gromadą w gminie Zieleniec, a w latach 50-tych należał do gromady Siedlice do czasu włączenia tej wsi do Gorzowa. Obecnie wieś sołecka w gminie Deszczno. Wieś zajmuje powierzchnię 1721 ha, a liczba ludności wynosi 321.

Uwagę przyciąga położony w Borku rezerwat ornitologiczno-faunistyczny o powierzchni 340,91 ha zwany „Santockie Zakole”. Chroni on miejsca lęgowe ok. 120 gatunków ptaków zwłaszcza wodno-błotnych. Spotykamy tu osobliwy drzewostan dębów szypułkowych 0 300-475 cm obwodu. Atrakcją turystyczną jest przeprawa promowa do Santoka.